Έντονο προβληματισμό για την πορεία των τουριστικών εσόδων και την επίτευξη έστω του στόχου των πέντε δισεκατομμυρίων ευρώ, που έχει τεθεί για τις εισπράξεις μέχρι το τέλος του έτους, προκαλεί τόσο η μειωμένη τουριστική κίνηση, που, όπως επισημαίνουν στο Capital.gr επιχειρηματίες της ξενοδοχειακής αγοράς, συνεχίζεται και την πρώτη εβδομάδα του Αυγούστου, όσο και ο αυξανόμενος αριθμός των κρουσμάτων στο εσωτερικό της χώρας, που “πυροδότησε” νέα υγειονομικά μέτρα.

Μετά το άνοιγμα και των περιφερειακών αεροδρομίων για απευθείας πτήσεις από το εξωτερικό –με εξαιρέσεις χώρες με αρνητικά επιδημιολογικά δεδομένα–, υπήρχε η προσδοκία στην τουριστική αγορά πως η ταξιδιωτική ροή θα ξεκινούσε να αυξάνεται τον Ιούλιο, για να γίνει ακόμη μεγαλύτερη τον Αύγουστο και το Σεπτέμβριο… μήνες κατά τους οποίους παραδοσιακά καταγράφονται οι περισσότερες εισπράξεις και αφίξεις από το εξωτερικό. Εντούτοις οι κρατήσεις δεν ήταν ανάλογες των επιδιώξεων και ο Ιούλιος μεσοσταθμικά έκλεισε με πληρότητες στα ξενοδοχεία κοντά στο 22%.

Για τις πρώτες ημέρες του Αυγούστου, η εικόνα, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, δεν έχει αλλάξει σημαντικά. Σύμφωνα με τους ξενοδόχους, σε ορισμένα νησιά οι μεγαλύτερες πληρότητες αγγίζουν το 50%, σημαντικό μέρος των οποίων προέρχονται από τον εσωτερικό τουρισμό, αλλά μόνο για ένα 20ήμερο, ενώ και ο Σεπτέμβριος δεν δείχνει να έχει δυναμική. Την ίδια ώρα, όπως σημειώνει η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ξενοδόχων, από τα 6.800 καταλύματα τα οποία ζήτησαν και έλαβαν υγειονομικά πρωτόκολλα προκειμένου να επαναλειτουργήσουν, περίπου 1.000 από αυτά τελικά δεν κατάφεραν να ανοίξουν λόγω μικρής ή ανύπαρκτης πληρότητας.

Η κατάσταση στα αστικά κέντρα, και κυρίως στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη, είναι πολύ χειρότερη, όπως μεταφέρουν παράγοντες του χώρου, με τις πληρότητες να κινούνται κατά βάση σε μονοψήφια ποσοστά. Βασική αιτία, το κλείσιμο των συνόρων με τις ΗΠΑ, οι οποίες τροφοδοτούσαν τα ξενοδοχεία με τουρίστες υψηλού εισοδηματικού επιπέδου.

Παράλληλα, η διστακτικότητα των τουριστών για το κλείσιμο πακέτων παραμένει μεγάλη. Οι κρατήσεις στα καταλύματα γίνονται μόλις λίγες ημέρες πριν από την προγραμματισμένη άφιξη, ενώ προτιμώνται στη συντριπτική πλειοψηφία κρατήσεις χωρίς την υποχρέωση προκαταβολής. Όσον αφορά, δε, τα οργανωμένα ταξίδια μέσω tour operators, υπάρχουν σημαντικές εκπτώσεις προκειμένου να κινηθούν οι πωλήσεις, εντούτοις η ζήτηση είναι σε χαμηλά επίπεδα και τα περισσότερα ταξίδια μεταφέρονται για το 2021. Στόχος της αγοράς είναι οι πληρότητες να αγγίξουν μέσα στον Αύγουστο το 40%, ώστε να υπάρχουν οι προϋποθέσεις για να επιτευχθούν έσοδα πέντε δισεκατομμυρίων ευρώ, που είναι ο πήχης της φετινής χρονιάς.

Η εικόνα στα νησιά

Τον μήνα που πέρασε, σύμφωνα με την περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, στα αεροδρόμια της Ρόδου, της Κω, της Σαντορίνης, της Μυκόνου και της Καρπάθου αφίχθησαν συνολικά 243.530 επιβάτες προερχόμενοι από ξένες χώρες. Στον αριθμό αυτό δεν συνυπολογίζονται οι επισκέπτες που έρχονται με εσωτερικές πτήσεις μέσω του Διεθνούς Αεροδρομίου “Ελ. Βενιζέλος”, ούτε και οι ταξιδιώτες που μεταβαίνουν στους προορισμούς μέσω ακτοπλοΐας.

Συγκεκριμένα για το διάστημα από 1/7 ως 31/07, τα συγκεντρωτικά στοιχεία της Fraport (για τα αεροδρόμια της Ρόδου, της Κω, της Σαντορίνης και της Μυκόνου) και της Υ.Π.Α (για το αεροδρόμιο της Καρπάθου) είναι τα εξής:

-Στη Ρόδο αφίχθησαν 112.912 επιβάτες μέσω 793 διεθνών πτήσεων.

-Στην Κω 63.034 επιβάτες μέσω 466 διεθνών πτήσεων.

-Στη Σαντορίνη 32.258 επιβάτες μέσω 259 διεθνών πτήσεων.

-Στην Μύκονο 33.046 επιβάτες μέσω 270 διεθνών πτήσεων.

-Στην Κάρπαθο 2.280 επιβάτες μέσω 29 διεθνών πτήσεων.

Σύμφωνα με τα στοιχεία από το αεροδρόμιο Ηρακλείου οι αφίξεις εξωτερικού τον Ιούλιο έφθασαν τους 213 χιλιάδες επιβάτες, ενώ τον αντίστοιχο μήνα πέρυσι ταξίδεψαν 645 χιλιάδες.

Στην Κέρκυρα, από τις πρώτες μέρες του Αυγούστου παρατηρείται αύξηση των κρατήσεων στα ξενοδοχεία, η οποία αναμένεται να αγγίξει ποσοστό του 45% της πληρότητας των καταλυμάτων, έναντι της περυσινής τουριστικής περιόδου, ενώ για τον μήνα Ιούλιο οι κρατήσεις άγγιξαν το 30%-35%, έναντι του 2019.

Υπενθυμίζεται πως από την 1η Αυγούστου έχει τεθεί σε ισχύ η αεροπορική οδηγία έως τις 15 του μηνός, η οποία προβλέπει ότι όλες οι πτήσεις μεταξύ Ελλάδας, Αλβανίας και Βόρειας Μακεδονίας θα διεξάγονται μόνο στο ΔΑΑ “Ελευθέριος Βενιζέλος” αποκλείοντας τα δρομολόγια στα υπόλοιπα αεροδρόμια. Ισχύει η αναστολή πτήσεων από και προς Τουρκία έως τις 15 Αυγούστου, η παράταση απαγόρευσης εισόδου για μη Ευρωπαίους Πολίτες έως τις 14 Αυγούστου και η είσοδος όσων ταξιδεύουν αεροπορικώς από Βουλγαρία, Ρουμανία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα μόνο με αρνητικό τεστ COVID-19 το οποίο θα έχει διενεργηθεί μέχρι 72 ώρες πριν από την άφιξή τους.

Κρίσιμες οι επόμενες εβδομάδες

Όπως εξηγούν παράγοντες που γνωρίζουν καλά τον τουριστικό χώρο, οι επόμενες εβδομάδες θα είναι καθοριστικής σημασίας για την εξέλιξη της σεζόν. Το στοίχημα που έχουν να κερδίσουν κυβέρνηση και επιχειρηματίες είναι μεγάλο: να διατηρηθεί το αίσθημα της ασφάλειας στις βασικές αγορές του εξωτερικού, παρά την άνοδο των κρουσμάτων στην Ελλάδα, και να συνεχιστούν με τον ίδιο ρυθμό οι έλεγχοι στις πύλες εισόδου και η διαδικασία της ιχνηλάτησης.

Η τόνωση της ζήτησης θα κινητοποιήσει, εξάλλου, όλους τους τομείς της ταξιδιωτικής αλυσίδας, δηλαδή την εστίαση, τις μεταφορές, τα σημεία πολιτιστικού ενδιαφέροντος, τις τουριστικές επιχειρήσεις. Μια τόνωση που η οικονομία χρειάζεται προκειμένου να περιοριστούν όσο γίνεται περισσότερο οι απώλειες στα έσοδα από τη φετινή μικρή και άκρως ανταγωνιστική σεζόν.

Ταυτόχρονα, είναι κρίσιμο και το στοίχημα της απασχόλησης, καθώς οι πληρότητες καθορίζουν και τις φετινές θέσεις εργασίας στον κλάδο του τουρισμού. Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, οι επιχειρήσεις-εργοδότες ξενοδοχειακών και τουριστικών καταλυμάτων υποχρεούνται να προβούν σε οριστική ανάκληση της αναστολής των συμβάσεων εργασίας μέρους ή του συνόλου των εργαζομένων, με βάση το ποσοστό πληρότητας της επιχείρησης, σταδιακά ως εξής: με τη συμπλήρωση 20% της πληρότητας, οριστική ανάκληση της αναστολής τουλάχιστον του 1/3 των συμβάσεων εργασίας των ανωτέρω εργαζομένων. Με τη συμπλήρωση 50% της πληρότητας, οριστική ανάκληση αναστολής τουλάχιστον του 2/3 των συμβάσεων εργασίας των ανωτέρω εργαζομένων και με τη συμπλήρωση 80% της πληρότητας, οριστική ανάκληση αναστολής όλων των συμβάσεων εργασίας των ανωτέρω εργαζομένων.

Όπως έχουν δείξει τα στοιχεία του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (στοιχεία 2018), η απασχόληση σε καταλύματα και εστίαση κατέγραψε στο διάστημα Ιουλίου-Σεπτεμβρίου τον μεγαλύτερο αριθμό απασχολούμενων (411,1 χιλ.) από το 2009. Ο τουρισμός (καταλύματα και εστίαση) έφθασε να αντιπροσωπεύει το 10,6% της συνολικής απασχόλησης στο διάστημα Ιουλίου-Σεπτεμβρίου το 2018 (από 7,7% το 2009).

Τα έσοδα και η μάχη για το 2021

Φέτος δεν αναμένονται περισσότερα από πέντε δισεκατομμύρια ευρώ στο ταμείο, και αυτά στην καλύτερη των περιπτώσεων. Σε περίπτωση μάλιστα που η ταξιδιωτική ροή τις επόμενες εβδομάδες δεν είναι η προσδοκώμενη, ο πήχης μπορεί να τεθεί ακόμη πιο χαμηλά και όλα τα ενδεχόμενα βρίσκονται στο τραπέζι.

Οι απώλειες είναι μεγάλες καθώς, πριν από το ξέσπασμα του κορονοϊού, τα έσοδα αναμενόταν να ξεπεράσουν τα 20 δισ. ευρώ, περισσότερα κατά 1,5 δισ. τουλάχιστον σε σύγκριση με τις περσινές εισπράξεις.

Η απόφαση για το άνοιγμα και της κρουαζιέρας από τον Αύγουστο θεωρείται από παράγοντες του χώρου πως θα συνεισφέρει στην προσπάθεια για την ενίσχυση της τουριστικής κίνησης. Σύμφωνα με το υπουργείο Τουρισμού, από 01/08/2020 επιτρέπεται στα κρουαζιερόπλοια να επισκέπτονται έξι λιμάνια όταν εισέρχονται στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα πρόκειται για τους λιμένες Πειραιά, Ρόδου, Ηρακλείου, Βόλου, Κέρκυρας και Κατάκολου. Μετά τον πρώτο ελλιμενισμό τους τα κρουαζιερόπλοια θα έχουν τη δυνατότητα να προσεγγίσουν οποιοδήποτε άλλο ελληνικό λιμάνι συμπεριλαμβάνεται στο δρομολόγιό τους.

Οι εκτιμήσεις για τα έσοδα ισχύουν, βέβαια, υπό την προϋπόθεση πως δεν θα υπάρξει νέα μεγάλη έξαρση του κορονοϊού, καθώς το δεύτερο κύμα της πανδημίας έχει χτυπήσει ξανά το καμπανάκι του συναγερμού.

Θεωρείται πως, εφόσον όλα εξελιχθούν ομαλά από υγειονομικής άποψης, αυτό ενδεχομένως να ενισχύσει τις πωλήσεις τουριστικών πακέτων προς την Ελλάδα, και για τους επόμενους μήνες, και για το 2021, εντούτοις το σημαντικότερο είναι πως θα έχουν τεθεί οι βάσεις για την επόμενη χρονιά, που πιστεύεται πως θα είναι πολύ καλύτερη εφόσον κυκλοφορήσει εμβόλιο για τον κορονοϊό.

Ήδη το βλέμμα των μεγάλων tour operators του εξωτερικού και των ξενοδόχων στρέφεται στη σεζόν που έρχεται, που θα είναι καθοριστική στην προσπάθεια ανάκαμψης της τουριστικής οικονομίας.

Όπως εκτιμά ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού, η πανδημία της λοίμωξης COVID-19 στοίχισε 320 δισεκατομμύρια δολάρια σε απολεσθέντα έσοδα για τον τουριστικό τομέα παγκοσμίως, από τον Ιανουάριο μέχρι τον Μάιο. Επίσης, το ίδιο διάστημα, ο αριθμός των διεθνών τουριστών μειώθηκε κατά 56% (σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019), ποσοστό που αντιστοιχεί σε 300 εκατομμύρια επισκέπτες.