ΓΕΝΙΚΟ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
Αριθμ. 367 / 5 / 2021
Ε Κ Θ Ε Σ Η
Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους
(άρθρο 75 παρ.1 του Συντάγματος)
Επί σχεδίου νόμου του Υπουργείου Τουρισμού «Πρότυποι Τουριστικοί
Προορισμοί Ολοκληρωμένης Διαχείρισης, Οργανισμοί Διαχείρισης και
Προώθησης Προορισμού, Ιαματικές Πηγές Ελλάδας και άλλες ρυθμίσεις
για την ενίσχυση της τουριστικής ανάπτυξης».
Α. Με το υπόψη σχέδιο νόμου ρυθμίζονται ζητήματα αρμοδιότητας του
Υπουργείου Τουρισμού και ειδικότερα:
ΜΕΡΟΣ Α΄
1.α. Προβλέπεται η σύσταση Διυπουργικής Επιτροπής Σχεδιασμού και
Ανάπτυξης Πρότυπων Τουριστικών Προορισμών Ολοκληρωμένης
Διαχείρισης, καθώς και Τοπικού/Περιφερειακού Παρατηρητηρίου Βιώσιμης
Τουριστικής Ανάπτυξης.
β. Απονέμεται στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης (ο.τ.α.),
αρμοδιότητα για τη διαχείριση και προώθηση τουριστικών προορισμών. Η
αρμοδιότητα αυτή, ασκείται, μεταξύ άλλων από νομικά πρόσωπα των ο.τ.α.
που δύνανται να λειτουργούν ως Οργανισμοί Διαχείρισης και Προώθησης
Προορισμού.
γ. Θεσπίζονται Πρότυποι Τουριστικοί Προορισμοί Ολοκληρωμένης
Διαχείρισης και καθορίζονται κριτήρια και διαδικασίες για τον χαρακτηρισμό
περιοχών ως τέτοιων. (άρθρα 1-3)
2.α. Προβλέπεται η δυνατότητα λειτουργίας των αναφερόμενων δομών
ο.τ.α. καθώς και των αστικών εταιρειών μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα με
εταίρους ο.τ.α., ως Οργανισμών Διαχείρισης και Προώθησης Προορισμού.
β. Περιγράφονται οι σκοποί των Οργανισμών Διαχείρισης και Προώθησης
Προορισμού, οι οποίοι δύνανται να συμπράττουν με τους αναφερόμενους
φορείς για τη διασφάλιση της ποιότητας του τουριστικού προϊόντος μέσω της
συνδιαφήμισης, χρηματοδότησης μελετών, κ.α. Ειδικότερα, οι ανωτέρω
Οργανισμοί, δύνανται, για την υλοποίηση προγραμμάτων συνδιαφήμισης να
συνεργάζονται με εξειδικευμένους τουριστικούς οργανισμούς, πράκτορες και
1
ΣΧΕΔΙΟ
179
αεροπορικές εταιρίες, η χρηματοδότηση των οποίων γίνεται, μέχρι ποσοστού
50%, από τους εν λόγω Οργανισμούς ή από τον οικείο ο.τ.α. ή από τον
Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού (Ε.Ο.Τ.) και κατά το υπόλοιπο ποσοστό από
τους αναφερόμενους φορείς.
γ. Υποχρεούνται οι ανωτέρω Οργανισμοί στη σύνταξη τριετούς Σχεδίου
Ολοκληρωμένης Διαχείρισης καθώς και έκθεσης ανά δύο (2) έτη, κατά τα
ειδικότερα οριζόμενα για το περιεχόμενο, την προθεσμία κατάθεσής του κ.λπ.
(άρθρα 4-7)
3.α. Προβλέπεται, για τους Οργανισμούς Διαχείρισης και Προώθησης
Προορισμού, δυνατότητα ή υποχρέωση, κατά περίπτωση, σύστασης τοπικού ή
περιφερειακού Παρατηρητηρίου Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης, το οποίο
δύναται να εντάσσεται στο Διεθνές Δίκτυο των Παρατηρητηρίων Βιώσιμης
Τουριστικής Ανάπτυξης του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού, ορίζονται οι
αρμοδιότητες των Παρατηρητηρίων καθώς και η υποχρέωση τους για σύνταξη
ετήσιου απολογισμού – έκθεσης πεπραγμένων.
β. Παρέχεται εξουσιοδότηση για τον καθορισμό με κ.υ.α. των στοιχείων που
συνιστούν τις ελάχιστες προϋποθέσεις για τον χαρακτηρισμό μίας περιοχής ως
Πρότυπο Τουριστικό Προορισμό Ολοκληρωμένης Διαχείρισης.
(άρθρα 8-11)
ΜΕΡΟΣ Β’
1.α. Συστήνεται ανώνυμη εταιρία με την επωνυμία «Ιαματικές Πηγές
Ελλάδας Ανώνυμη Εταιρεία» (Ι.Π.Ε. Α.Ε.) με σκοπό τη διοίκηση, διαχείριση,
εκμετάλλευση και αξιοποίηση των φυσικών ιαματικών πόρων και πηγών,
καθώς και των εγκαταστάσεών τους και του περιβάλλοντος των ιαματικών
πηγών χώρου σε ακτίνα πεντακοσίων (500) μέτρων, η οποία ανήκει στη
διαχείριση του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού (Ε.Ο.Τ.) και
περιλαμβάνεται στην προστατευτική περιοχή γύρω από την πηγή και
αποτελούν περιουσία του Δημοσίου ή οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης
(ο.τ.α.)
β. Η Ι.Π.Ε διέπεται ως προς τον έλεγχο και την εν γένει εποπτεία της από
τον ν. 3429/2005 περί δημόσιων επιχειρήσεων και οργανισμών και επικουρικά
από τον ν.4548/2018 περί αναμόρφωσης του δικαίου των ανωνύμων εταιρειών.
(άρθρα 12–14)
2.α. Παρέχεται η δυνατότητα μεταβίβασης, περιέλευσης και παραχώρησης
στην Ι.Π.Ε.:
– της χρήσης, της διοίκησης, της διαχείρισης και της εκμετάλλευσης των
φυσικών ιαματικών πόρων και πηγών, των εγκαταστάσεων και του
περιβάλλοντος των ιαματικών πηγών χώρου σε ακτίνα πεντακοσίων (500)
μέτρων και κάθε φύσεως δικαιωμάτων και κεκτημένων οικονομικών
συμφερόντων που αφορούν τους φυσικούς ιαματικούς πόρους και τις πηγές,
που αποτελούν περιουσία του Δημοσίου ή ο.τ.α.,
2
180
– περιουσιακών στοιχείων και δικαιωμάτων i) ιδιωτών, ii) των ο.τ.α.
ευρισκόμενων σε απόσταση μεγαλύτερη της ακτίνας των πεντακοσίων (500)
μέτρων
β. Απαλλάσσεται η παραχώρηση της χρήσης, διοίκησης, διαχείρισης,
εκμετάλλευσης και αξιοποίησης των ανωτέρω περιουσιακών στοιχείων στην
Ι.Π.Ε. από κάθε φόρο, τέλος, εισφορά, αμοιβή ή δικαίωμα υπέρ του Δημοσίου
ή οποιουδήποτε ν.π.δ.δ., πλην του φόρου μεταβίβασης ακινήτων, δωρεάς και
κληρονομιάς.
γ. Εισάγονται μεταβατικές διατάξεις όσον αφορά σε υφιστάμενες
διοικητικές πράξεις ή συμβάσεις μίσθωσης, υπομίσθωσης, παραχώρησης ή
άλλες συμβάσεις διοίκησης, διαχείρισης και εκμετάλλευσης επί των φυσικών
ιαματικών πόρων και πηγών και των εγκαταστάσεών τους και του
περιβάλλοντος των ιαματικών πόρων χώρου σε ακτίνα πεντακοσίων (500)
μέτρων, που αφορούν ή έχουν ως αντισυμβαλλόμενο ιδιώτη, φυσικό ή νομικό
πρόσωπο, ο.τ.α. ή αναπτυξιακές εταιρείες αυτών. (άρθρα 15-16)
3. Παρέχεται στην Ι.Π.Ε., μεταξύ άλλων, η δυνατότητα να:
– προβαίνει στην αξιοποίηση των περιουσιακών στοιχείων και των
επιχειρηματικών μονάδων με την άσκηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας
από την ίδια, όπως και στην εκμίσθωσή τους, καθώς και σε κάθε αναγκαία
διαχειριστική ενέργεια και πράξη αξιοποίησης,
– αποδέχεται ή να αποποιείται δωρεές, κληρονομιές, κληροδοσίες,
χορηγίες και άλλες χαριστικές παροχές από οποιαδήποτε πηγή, στο όνομά της,
– εκπονεί μελέτες για την ανοικοδόμηση, επισκευή, βελτίωση της
προσβασιμότητας, συντήρηση ή ανακαίνιση των ως άνω περιουσιακών
στοιχείων και να ανοικοδομεί, επισκευάζει και ανακαινίζει αυτά ή να αναθέτει
τις παραπάνω εργασίες σε τρίτους,
– διενεργεί διαδικασίες ανάθεσης και εκτέλεσης δημόσιων συμβάσεων
έργων, μελετών, προμηθειών, υπηρεσιών και έργων τεχνικής βοήθειας
προγραμμάτων του Εταιρικού Συμφώνου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ)
2021-2027, του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (Ε.Ο.Χ.) ή άλλων
ενωσιακών ή διεθνών προγραμμάτων ή ταμείων και προγραμμάτων και έργων
που χρηματοδοτούνται από το εθνικό σκέλος του Προγράμματος Δημοσίων
Επενδύσεων (Π.Δ.Ε.). (άρθρο
17)
4.α. Ανέρχεται σε πέντε εκατομμύρια (5.000.000) ευρώ το αρχικό μετοχικό
κεφάλαιο της Ι.Π.Ε., καλύπτεται κατά 100% από το ελληνικό Δημόσιο,
καταβάλλεται σε τρεις (3) δόσεις και η πρώτη δόση, ποσού ενός εκατομμυρίου
πεντακοσίων χιλιάδων (1.500.000) ευρώ καταβάλλεται σε μετρητά μέσα σε
έναν (1) μήνα από την έναρξη ισχύος του υπό ψήφιση νομοσχεδίου.
β. Ορίζονται ως μη μεταβιβάσιμες οι μετοχές της Ι.Π.Ε., με την εξαίρεση
του ποσοστού είκοσι τοις εκατό (20%) που μεταβιβάζονται στην Κεντρική
Ένωση Δήμων Ελλάδος (Κ.Ε.Δ.Ε.) εντός δύο μηνών από τη δημοσίευση του
υπόψη σχεδίου νόμου.
3
181
γ. Καθορίζεται το κατώτατο ποσοστό επί του συνολικού μετοχικού
κεφαλαίου, ήτοι 50% πλέον μιας ακόμη μετοχής, για τη συμμετοχή του
ελληνικού Δημοσίου στην Ι.Π.Ε. (άρθρο
18)
5.α. Ορίζονται με κ.υ.α. τα μέλη του επταμελούς Δ.Σ. της Ι.Π.Ε. για θητεία
τριών (3) ετών.
β. Συνιστάται στην Ι.Π.Ε. Συμβούλιο Εμπειρογνωμόνων (Σ.Ε.) που
αποτελείται από πέντε (5) μέλη, για θητεία τριών (3) ετών, με ρόλο
συμβουλευτικό και υποβοηθητικό στο έργο του Δ.Σ.
γ. Προσαρτάται το καταστατικό της Ι.Π.Ε.
δ. Εγκρίνεται με υ.α., ο Εσωτερικός Κανονισμός που ρυθμίζει τη
λειτουργία της. (άρθρα
19-22 και 25)
6.α. Στην Ι.Π.Ε. συστήνονται οκτώ (8) θέσεις προσωπικού με σύμβαση
εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου (Ι.Δ.Α.Χ.) και τρεις (3) θέσεις
δικηγόρων με έμμισθη εντολή, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα.
β. Παρέχεται η δυνατότητα κάλυψης των αναγκών της Ι.Π.Ε. σε
προσωπικό με:
i. Μεταφορά και ένταξη στο προσωπικό της εργαζομένων σε εταιρείες,
των οποίων το μετοχικό κεφάλαιο ανήκει εξ ολοκλήρου, άμεσα ή έμμεσα, στην
Ι.Π.Ε. ή των οποίων περιουσιακά στοιχεία μεταβιβάζονται ή περιέρχονται στην
Ι.Π.Ε., μέσω σύμβασης δανεισμού εργαζομένου, για χρονικό διάστημα τριών
(3) ετών.
ii. Σύναψη συμβάσεων δανεισμού των υπηρεσιών μισθωτών του ιδιωτικού
τομέα, για χρονικό διάστημα τριών (3) ετών. (άρθρο
23)
7.α. Καθορίζονται οι πηγές εσόδων της Ι.Π.Ε. (προβλέπονται μεταξύ άλλων
το τίμημα από την αξιοποίηση των περιουσιακών στοιχείων που περιέρχονται
σ’ αυτή καθώς και επιχορηγήσεις από το Δημόσιο).
β. Απολαμβάνει η Ι.Π.Ε. όλων των διοικητικών, οικονομικών,
φορολογικών, δικαστικών, ουσιαστικού και δικονομικού δικαίου, απαλλαγών
και ατελειών του Δημοσίου, πλην αυτών που αφορούν την απαλλαγή από τους
φόρους μεταβίβασης ακινήτων, δωρεάς, κληρονομιάς και από τον Ε.Ν.Φ.Ι.Α.
και τον Φ.Π.Α καθώς και τον φόρο συγκέντρωσης κεφαλαίου και εισοδήματος.
γ. Κατανέμονται στους μετόχους της Ι.Π.Ε., με βάση το ποσοστό
συμμετοχής εκάστου στο μετοχικό κεφάλαιο, τα έσοδά της από την αξιοποίηση
και παραχώρηση των περιουσιακών της στοιχείων, αφού αφαιρεθούν τα
αναλογούντα λειτουργικά έξοδα και οι διοικητικές δαπάνες της Ι.Π.Ε. για την
αξιοποίηση του περιουσιακού στοιχείου. (άρθρο 24)
8. Με κ.υ.α ανατίθεται στην Ι.Π.Ε. η διοίκηση, η χρήση, η διαχείριση και η
εκμετάλλευση των παραπάνω περιουσιακών στοιχείων. Στην απόφαση αυτή
ορίζεται και το ποσοστό επί του τιμήματος ή επί των κάθε είδους αποδόσεων
4
182
που εισπράττει η Ι.Π.Ε., από την αξιοποίηση περιουσιακών δικαιωμάτων, το
οποίο θα αποδίδει στον οικείο ο.τ.α. ή φορέα του Δημοσίου. (άρθρο 25)
ΜΕΡΗ Γ΄- Δ΄
1. Καταργείται η έγκριση χωροθέτησης των ορίων της χερσαίας ζώνης,
προσχώσεων και χρήσης γης καθώς και όρων και περιορισμών που ισχύουν για
τον τουριστικό λιμένα της περιοχής του Ηρακλείου Κρήτης με συνέπεια την
αποχωροθέτηση αυτού. (άρθρα 26-28)
2. Περιλαμβάνονται ρυθμίσεις σχετικά με τις τουριστικές επιχειρήσεις
οδικών μεταφορών. Συγκεκριμένα:
α. Ρυθμίζονται ζητήματα σχετικά με τα ειδικά τουριστικά λεωφορεία
δημοσίας χρήσης ανοικτού τύπου αστικής περιήγησης πόλεων.
β. Παρέχεται με κ.υ.α η δυνατότητα χορήγησης κινήτρων, για τη χρήση
ηλεκτρικών λεωφορείων δημοσίας χρήσης ανοικτού τύπου αστικής περιήγησης
πόλεων.
γ. Επιτρέπεται η τοποθέτηση εμπορικών διαφημίσεων στα
προαναφερόμενα οχήματα, καθώς και η εκμετάλλευση των διαφημίσεων
αυτών από τον ιδιοκτήτη των οχημάτων, υπό την προϋπόθεση καταβολής
τέλους διαφήμισης υπέρ του Ο.Τ.Α., στα διοικητικά όρια του οποίου εδρεύει η
επιχείρηση που εκμεταλλεύεται τα εν λόγω τουριστικά λεωφορεία, κατά τα
ειδικώς οριζόμενα. (άρθρο
29)
3. Περιλαμβάνονται ρυθμίσεις για τη λειτουργία των τουριστικών
γραφείων. Προβλέπεται ότι οι εγγυητικές επιστολές για τη βεβαίωση
συνδρομής νομίμων προϋποθέσεων τουριστικού γραφείου εκδίδονται υπέρ
Ελληνικού Δημοσίου (αντί Ε.Ο.Τ. που ίσχυε) και παρέχεται η δυνατότητα
έκδοσής τους και από ασφαλιστικές εταιρίες που έχουν έδρα στην Ελλάδα.
(άρθρα 30 και 31)
4. Περιλαμβάνονται ρυθμίσεις για τα τουριστικά καταλύματα.
Συγκεκριμένα:
α. Επανακαθορίζεται η καταληκτική ημερομηνία κατάταξης τουριστικών
καταλυμάτων, κατά τα ειδικώς οριζόμενα.
β. Προσδιορίζεται το περιεχόμενο του κανονισμού συνιδιοκτησίας και
λειτουργίας των μικτών τουριστικών καταλυμάτων μικρής κλίμακας.
γ. Τροποποιούνται οι διατάξεις για:
– τις προϋποθέσεις λειτουργικής ενοποίησης κύριων ή μη κύριων
ξενοδοχειακών καταλυμάτων (μεταξύ των οποίων και τα ενοικιαζόμενα
επιπλωμένα δωμάτια – διαμερίσματα) και επιτρέπεται υπό όρους η συνένωση
υφιστάμενων κτιρίων εντός όμορων γηπέδων ή οικοπέδων με σκοπό τη
δημιουργία ενιαίου ξενοδοχειακού καταλύματος.
– την υποχρέωση διατήρησης των αναγκαίων για την εξυπηρέτηση των
τουριστικών επιπλωμένων κατοικιών, κοινόχρηστων χώρων και
5
183
εγκαταστάσεων των σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων, σε λειτουργική
ετοιμότητα καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου από τους φορείς διαχείρισης
αυτών.
– τους όρους δόμησης και τις προδιαγραφές των σύνθετων τουριστικών
καταλυμάτων.
δ. Προσδιορίζεται ο εφαρμοστέος συντελεστής δόμησης για την
περίπτωση των σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων.
(άρθρα 32-37)
5. Ρυθμίζονται θέματα σχετικά με το επάγγελμα του ξεναγού και
ειδικότερα, επανακαθορίζονται:
α. οι βασικές υποχρεώσεις των ξεναγών και
β. το καθεστώς των κυρώσεων που ισχύει για όσους ασκούν το επάγγελμα
και παρέχουν τις υπηρεσίες ξεναγού, χωρίς να πληρούν τις νόμιμες
προϋποθέσεις. Συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων, προβλέπεται, πέραν των
ισχυόντων, η επιβολή προστίμου χιλίων (1.000) ευρώ σε όποιον διαφημίζει σε
ιστοσελίδες, μέσα κοινωνικής δικτύωσης και έντυπο υλικό, ή με οποιοδήποτε
άλλον τρόπο την παροχή υπηρεσιών ξενάγησης χωρίς να πληροί τις νόμιμες
προϋποθέσεις. Το εν λόγω πρόστιμο διπλασιάζεται σε περίπτωση υποτροπής
εντός του έτους, ενώ πενταπλασιάζεται για κάθε επόμενη υποτροπή.
Περαιτέρω, επιβάλλεται πρόστιμο δύο χιλιάδων (2.000) ευρώ σε τουριστικές
επιχειρήσεις, που διαφημίζουν την παροχή υπηρεσιών ξενάγησης, από
πρόσωπο που δεν κατέχει τις νόμιμες προς τούτο προϋποθέσεις. Το πρόστιμο
αυτό διπλασιάζεται σε περίπτωση υποτροπής εντός του έτους.
Επίσης καταργείται η δυνατότητα αναπροσαρμογής, με υ.α, των
προβλεπόμενων χρηματικών προστίμων στους ξεναγούς που παρεκκλίνουν
από διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας (άρθρο 12 ν.710/1977).
(άρθρο 38)
6. Αίρεται η υποχρεωτικότητα διεξαγωγής τουλάχιστον τρεις (3) φορές τον
χρόνο των ταχύρρυθμων προγραμμάτων κατάρτισης διάρκειας δύο (2) μηνών
για τους μνημονευόμενους δικαιούχους, που επιθυμούν να ασκήσουν το
επάγγελμα του ξεναγού και προβλέπεται η δυνατότητα διεξαγωγής τους μέχρι
τρείς (3) φορές τον χρόνο, λαμβανομένων υπ’ όψη των διαμορφούμενων ανά
χρονική περίοδο αναγκών για ξεναγούς στην αγορά εργασίας. (άρθρο 39)
7. Αναγνωρίζονται ως κανονικές και νόμιμες οι ενέργειες στο πλαίσιο
διαδικασιών ανάθεσης και η ανάληψη συμβατικών δεσμεύσεων από όργανα
των ορισμένων ως δικαιούχων χρηματοδότησης από το συγχρηματοδοτούμενο
ή το εθνικό σκέλος του Π.Δ.Ε. του Υπουργείου Τουρισμού από 1.8.2019 έως
και 30.4.2020, εφόσον οι προβλεπόμενες στην κείμενη νομοθεσία πράξεις και
τα στοιχεία δημοσίων συμβάσεων έχουν καταχωρισθεί στο Κεντρικό
Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων και έχουν τηρηθεί οι οριζόμενες
στον ν.4412/2016 διαγωνιστικές διαδικασίες.
(άρθρο 40)
6
184
8. Προβλέπεται η εφαρμογή των διατάξεων του Κώδικα Κατάστασης
Δημοσίων Πολιτικών Διοικητικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων ΝΠΔΔ (άρθρο
67 του ν.3528/2007) σχετικά με τις μεταθέσεις και στο εκπαιδευτικό
προσωπικό των μνημονευόμενων εκπαιδευτικών μονάδων του Υπουργείου
Τουρισμού κατά παρέκκλιση όσων ορίζονται στα άρθρα 11 και 23 του
ν.3105/2003. (άρθρο 41)
9. Παρέχεται, κατ΄εξαίρεση των προβλεπόμενων για την κατάργηση μη
μισθολογικών παροχών από φορείς γενικής κυβέρνησης, στους υπαλλήλους
του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού (Ε.Ο.Τ.) και του Υπουργείου
Τουρισμού που μετατίθενται ή αποσπώνται στις οριζόμενες Υπηρεσίες
Εξωτερικού Ε.Ο.Τ. καθώς και στα μέλη της οικογενείας τους, ως οικειοθελής
μισθολογική παροχή, ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή ασφάλιση, η
οποία παρέχεται αποκλειστικά μέσω ιδιωτικής ασφάλισης και βαρύνει τον
προϋπολογισμό του Ε.Ο.Τ.
(άρθρο 42)
10. Παρέχεται η δυνατότητα στο Υπουργείο Τουρισμού να προβεί έως την
31η
.3.2022 και κατά παρέκκλιση των κείμενων διατάξεων, σε σύναψη νέων
συμβάσεων μίσθωσης ακινήτων, για την κάλυψη των αναγκών στέγασης των
υπηρεσιών του. Ορίζεται ότι το ύψος του καταβλητέου μισθώματος στο
πλαίσιο των νέων μισθώσεων δεν δύναται να υπερβαίνει την οριζόμενη ως
εύλογη αξία μίσθωσης, που προκύπτει από αναλυτική έκθεση εκτιμητικής
εταιρείας επί τη βάσει των υφιστάμενων μισθωτικών συνθηκών.
(άρθρο 43)
11. Επανακαθορίζονται οι αρμοδιότητες της Ειδικής Υπηρεσίας
Προώθησης και Αδειοδότησης Τουριστικών Επενδύσεων και ρυθμίζονται
ζητήματα που αφορούν στις εν λόγω αρμοδιότητες. Συγκεκριμένα, μεταξύ
άλλων:
α. Παρατείνεται κατά ένα (1) έτος, από τη δημοσίευση του προς ψήφιση
σχεδίου νόμου, η προθεσμία για την προσκόμιση απόφασης έγκρισης
περιβαλλοντικών όρων χιονοδρομικών κέντρων. (άρθρο 13 παρ.2 περ. β του ν.
4179/2013).
β. Επανακαθορίζονται οι διαδικασίες υποβολής φακέλου για την έκδοση
άδειας δόμησης καθώς και του σχετικού ελέγχου όσον αφορά στις
προδιαγραφές ανέγερσης ή μετατροπής ή επέκτασης εγκαταστάσεων μονάδων
ιαματικής θεραπείας και των κέντρων ιαματικού τουρισμού-θερμαλισμού,
θαλασσοθεραπείας και αναζωογόνησης.
γ. Καθορίζεται το καθεστώς λειτουργίας, με το ειδικό σήμα που
προβλέπεται στην κείμενη νομοθεσία, για τα κέντρα αναζωογόνησης, των
οποίων η λειτουργία συνδυάζεται με κύρια τουριστικά καταλύματα ή με
εγκαταστάσεις ιαματικού τουρισμού ή με σύνθετα τουριστικά καταλύματα ή
με Περιοχές Ολοκληρωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης και επανακαθορίζονται
τα συναφή με τα ανωτέρω θέματα.
7
185
δ. Ρυθμίζονται εκ νέου θέματα σχετικά με τις υφιστάμενες εγκαταστάσεις
ιαματικής θεραπείας. (άρθρα 44-48)
12. Ρυθμίζονται θέματα απονομής σήματος επισκέψιμης εγκατάστασης σε
ζυθοποιεία, ελαιοτριβεία και τυροκομεία, με σκοπό την προαγωγή της παροχής
υπηρεσιών υποδοχής, ξενάγησης, φιλοξενίας και εστίασης-γευσιγνωσίας σε
εγκαταστάσεις που πληρούν τις απαιτούμενες κατά περίπτωση προδιαγραφές,
σύμφωνα με τα ειδικότερα οριζόμενα. (άρθρα 49-51)
13. Θεσπίζονται Σήματα «Προσβάσιμου Τουριστικού Προορισμού|»,
«Προσβάσιμης Τουριστικής Επιχείρησης» καθώς και «τουριστικού
καταλύματος φιλικού προς ζώα συντροφιάς» και παρέχεται η εξουσιοδότηση
για τον καθορισμό των κριτηρίων απονομής αυτών, της μορφής και του τύπου
τους, της διάρκειας ισχύος τους, προτύπου σύμβασης καθώς και κάθε άλλου
σχετικού θέματος. (άρθρα 52-54
και 63)
14. Επανακαθορίζεται ως προς τη σύνθεση των μελών του, το ειδικό
συλλογικό όργανο του Υπουργείου Τουρισμού, που γνωμοδοτεί για την
έγκριση ή την απόρριψη της χορήγησης του Σήματος Glamping.
(άρθρο 55)
15. Συμπληρώνονται οι διατάξεις σχετικά με τις αρμοδιότητες του Ε.Ο.Τ
και μεταξύ άλλων, διευρύνεται η δυνατότητα του Ε.Ο.Τ. να εκμισθώνει ή να
παραχωρεί με ή χωρίς αντάλλαγμα χώρους (εκθεσιακούς ή άλλους) για την
προώθηση του ελληνικού τουρισμού, με ρύθμιση των οικείων θεμάτων, βάσει
αποφάσεων του Γενικού Γραμματέα Ε.Ο.Τ. καθώς και των σχετικών
συμβάσεων.
Στο ανωτέρω πλαίσιο, παρέχεται δυνατότητα, κατά τη συμμετοχή του
Ε.Ο.Τ. σε διεθνείς εκθέσεις τουρισμού και σε παρεμφερείς εκδηλώσεις, να
προκαταβάλει το ενοίκιο των εκθεσιακών και άλλων χώρων, καθώς και το
κόστος του τιμήματος της κατασκευής περιπτέρου και λοιπών λειτουργικών
δαπανών και δαπανών προβολής, χωρίς την υποβολή από πλευράς του
αναδόχου ισόποσης έντοκης εγγυητικής επιστολής, αλλά με την προσκόμιση
προς τον Ε.Ο.Τ. των οριζόμενων δικαιολογητικών.
(άρθρο 56)
16. Προβλέπεται για τους ο.τ.α. β΄ βαθμού και κατόπιν έγκρισης από το
Διοικητικό Συμβούλιο του Ε.Ο.Τ, η κατάρτιση και εκτέλεση προγραμμάτων
τουριστικής προβολής και διαφήμισης, δημόσιων σχέσεων επί τουριστικών
θεμάτων και τουριστικών εκδηλώσεων στην ημεδαπή και αλλοδαπή, είτε
μόνων τους είτε από κοινού με άλλα ημεδαπά ή αλλοδαπά νομικά ή φυσικά
πρόσωπα, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα. Κατά την υλοποίηση των ανωτέρω
προγραμμάτων, οι ο.τ.α. μπορούν να συμμετέχουν εν όλω ή εν μέρει στη
σχετική δαπάνη.
(άρθρο 57)
8
186
17.α. Τροποποιούνται οι ρυθμίσεις σχετικά με την είσπραξη χρηματικών
ποσών που καταβάλλονται από το Υπουργείο Τουρισμού, για την αποπληρωμή
των παρόχων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα του Υπουργείου Τουρισμού
«Τουρισμός για όλους» για το έτος 2021. Ενδεικτικά:
i) Καταργείται ο όρος της τήρησης των γενικών διατάξεων περί
φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας.
ii) Τα εν λόγω ποσά δεν υπόκεινται σε κράτηση ειδικής εισφοράς
αλληλεγγύης του άρθρου 43 Α του ν. 4172/2013.
β. Περιλαμβάνεται ειδική ρύθμιση για παρόχους του προγράμματος
«Τουρισμός για όλους», που εδρεύουν σε περιοχές που κηρύχθηκαν σε
κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης Πολιτικής Προστασίας εξαιτίας των δασικών
πυρκαγιών που εκδηλώθηκαν στην περιοχή της έδρας τους τη χρονική περίοδο
Ιουλίου-Αυγούστου 2021, προκειμένου να μπορούν να υποβάλλουν αιτήματα
πληρωμής ανεξαρτήτως της περιόδου εξαργύρωσης της διατακτικής ταξιδίου
(voucher) και τα αιτήματα αυτά να ελέγχονται κατά προτεραιότητα. ) και τα αιτήματα αυτά να ελέγχονται κατά προτεραιότητα.
(άρθρα 58-59)
18. Παρέχεται παράταση δύο (2) ετών στις συμβάσεις παραχώρησης της
χρήσης/εκμετάλλευσης και στις συμβάσεις μίσθωσης των τουριστικών λιμένων
(υπό την έννοια των εγκαταστάσεων ειδικής τουριστικής υποδομής), με τις
οριζόμενες προϋποθέσεις. Ορίζεται επίσης ο τρόπος διαμόρφωσης
(αναπροσαρμογής) του ανταλλάγματος ή του μισθώματος. (άρθρο 60)
19. Προβλέπεται παράταση κατά ένα μήνα (έως 31.12.2020, αντί
30.11.2020 κατά τα ισχύοντα) της οικονομικής αποζημίωσης των τουριστικών
καταλυμάτων, τα οποία μισθώθηκαν με απευθείας ανάθεση για την κάλυψη
έκτακτων αναγκών δημόσιας υγείας που συνδέονται με την αντιμετώπιση του
κορωνοϊού COVID-19 κατά τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου εντός του
2020. (άρθρο
61)
20. Εξαιρούνται, για το χρονικό διάστημα έως και την 31η
Μαρτίου 2022, οι
μετακινήσεις των υπαλλήλων των Περιφερειακών Υπηρεσιών Τουρισμού που
διενεργούν ή συμμετέχουν σε ελέγχους στις μνημονευόμενες τουριστικές
επιχειρήσεις (άρθρο 1 του ν. 4276/2014), με σκοπό τη διαπίστωση τήρησης
των ειδικών πρωτοκόλλων υγειονομικού περιεχομένου στο πλαίσιο της λήψης
μέτρων έναντι του κορωνοϊού COVID-19, από την πρόβλεψη της κείμενης
νομοθεσίας σχετικά με τα χιλιομετρικά όρια για την αναγνώριση εξόδων
διανυκτέρευσης.
Για τους κατά τα ανωτέρω μετακινουμένους, η διανυκτέρευση εκτός
έδρας επιτρέπεται σε απόσταση μετακίνησης από την έδρα τους, μικρότερη
από την προβλεπόμενη σύμφωνα με το ισχύον καθεστώς, κατά τα ειδικότερα
οριζόμενα. (άρθρο
62)
9
187
21. Παρατίθενται οι καταργούμενες διατάξεις [όπως για παράδειγμα περί
της υποχρεωτικής αναγραφής του αριθμού μητρώου επιχειρήσεων σε όλες τις
διαφημιστικές καταχωρήσεις των τουριστικών επιχειρήσεων, περί της
διενέργειας αυτοψίας από τον Ε.Ο.Τ., πριν από τη χορήγηση του Ειδικού
Σήματος Λειτουργίας, των μονάδων ιαματικής θεραπείας, κέντρων ιαματικού
τουρισμού-θερμαλισμού, κέντρων θαλασσοθεραπείας και αναζωογόνησης,
κ.λπ.]. (άρθρο
64)
Β. Από τις διατάξεις του προτεινόμενου σχεδίου νόμου προκαλούνται τα
ακόλουθα οικονομικά αποτελέσματα:
I. Επί του κρατικού προϋπολογισμού
1. Ετήσια δαπάνη:
– Από τη σύναψη νέων συμβάσεων μίσθωσης ακινήτων, για την κάλυψη
των αναγκών στέγασης των υπηρεσιών του Υπουργείου Τουρισμού.
Η εν λόγω δαπάνη εξαρτάται από πραγματικά γεγονότα (αριθμός και
διάρκεια συμβάσεων κ.α.). (άρθρο 43)
– Λόγω της εξαίρεσης των μετακινήσεων των υπαλλήλων των
Περιφερειακών Υπηρεσιών Τουρισμού που διενεργούν ή συμμετέχουν σε
ελέγχους στις μνημονευόμενες τουριστικές επιχειρήσεις, με σκοπό τη
διαπίστωση τήρησης των ειδικών πρωτοκόλλων υγειονομικού περιεχομένου
στο πλαίσιο της λήψης μέτρων έναντι του κορωνοϊού COVID-19, από την
πρόβλεψη της κείμενης νομοθεσίας σχετικά με τα χιλιομετρικά όρια για την
αναγνώριση εξόδων διανυκτέρευσης και την ως εκ τούτου αποζημίωση αυτών
για περισσότερες, των προβλεπομένων, διανυκτερεύσεις. (άρθρο 62)
2. Δαπάνη ύψους 5 εκατ. ευρώ από τη συμμετοχή του Ελληνικού
Δημοσίου στο αρχικό μετοχικό κεφάλαιο της ανώνυμης εταιρείας Ι.Π.Ε. με
αντίστοιχη αύξηση του χαρτοφυλακίου του Ελληνικού Δημοσίου. (άρθρο 18)
3. Δαπάνη ύψους 31,8 χιλ. ευρώ περίπου, από την αναγνώριση ως
κανονικών και νόμιμων των ενεργειών στο πλαίσιο διαδικασιών ανάθεσης και
την ανάληψη συμβατικών δεσμεύσεων από όργανα των ορισμένων ως
δικαιούχων χρηματοδότησης από το συγχρηματοδοτούμενο ή το εθνικό σκέλος
του Π.Δ.Ε. του Υπουργείου Τουρισμού μέχρι τη δημοσίευση του υπό ψήφιση
νομοσχεδίου, εφόσον πληρούνται οι οριζόμενες προϋποθέσεις. (άρθρο 40)
4. Δαπάνη από τη σύσταση στην Ι.Π.Ε. οκτώ (8) θέσεων προσωπικού με
σύμβαση εργασίας Ι.Δ.Α.Χ. και τριών (3) θέσεων δικηγόρων με έμμισθη
εντολή, το ύψος της οποίας δεν δύναται να εκτιμηθεί, καθώς εξαρτάται από
πραγματικά γεγονότα (προσόντα, προϋπηρεσία προσλαμβανομένων κ.λπ.).
(άρθρο 23)
10
188
5. Δαπάνη από την παράταση κατά ένα (1) ακόμα μήνα (έως τις
31/12/2020) της χορήγησης της οικονομικής αποζημίωσης των τουριστικών
καταλυμάτων, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για την πρόληψη και αντιμετώπιση
του Covid-19.
(άρθρο 61)
6. Ενδεχόμενη δαπάνη από την πρόβλεψη επιχορήγησης της Ι.Π.Ε. από το
Ελληνικό Δημόσιο, το ύψος της οποίας δεν μπορεί να προσδιορισθεί, καθώς
εξαρτάται από πραγματικά γεγονότα. (άρθρο 24) Στην περίπτωση που η εν
λόγω Εταιρεία ενταχθεί στο Μητρώο Φορέων Γενικής Κυβέρνησης, το εν
λόγω δημοσιονομικό αποτέλεσμα είναι ουδέτερο.
7. Απώλεια εσόδων από την:
– Υπαγωγή της Ι.Π.Ε. στο καθεστώς προνομίων και ατελειών του
Δημοσίου. (άρθρο 24)
Στην περίπτωση που η εν λόγω Εταιρεία ενταχθεί στο Μητρώο Φορέων
Γενικής Κυβέρνησης το δημοσιονομικό αποτέλεσμα είναι ουδέτερο.
Το ύψος της απώλειας εσόδων εκ της ανωτέρω αιτίας δεν μπορεί να
προσδιορισθεί, καθώς εξαρτάται από πραγματικά γεγονότα.
– Κατάργηση της δυνατότητας αναπροσαρμογής, με υ.α, των
προβλεπόμενων χρηματικών προστίμων στους ξεναγούς που παρεκκλίνουν
από διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας. (άρθρο 38 παρ. 2)
8. Ενδεχόμενη αύξηση εσόδων από:
– Την κατανομή μέρους των εσόδων της Ι.Π.Ε. στο Δημόσιο, με βάση το
ποσοστό συμμετοχής του στο μετοχικό κεφάλαιο. (άρθρο 24 παρ. 3).
Στην περίπτωση που η εν λόγω Εταιρεία ενταχθεί στο Μητρώο Φορέων
Γενικής Κυβέρνησης το δημοσιονομικό αποτέλεσμα είναι ουδέτερο. (άρθρα
12-25)
– Την είσπραξη προστίμου που επιβάλλεται σε:
α) σε περίπτωση διαφημίσεων σε ιστοσελίδες, μέσα κοινωνικής δικτύωσης και
έντυπο υλικό, ή με οποιοδήποτε άλλον τρόπο της παροχής υπηρεσιών
ξενάγησης χωρίς να πληρούνται οι νόμιμες προϋποθέσεις, καθώς και σε
περιπτώσεις υποτροπής,
β) σε τουριστικές επιχειρήσεις, σε περίπτωση που αυτές διαφημίζουν την
παροχή υπηρεσιών ξενάγησης από πρόσωπο που δεν κατέχει τις νόμιμες προς
τούτο προϋποθέσεις, καθώς και σε περίπτωση υποτροπής. (άρθρο 38 παρ. 2)
9. Αύξηση εσόδων από την είσπραξη του προβλεπόμενου παραβόλου για
τη χορήγηση του σήματος επισκέψιμης εγκατάστασης σε ζυθοποιεία,
ελαιοτριβεία και τυροκομεία. (άρθρα 49-51)
10. Ενδεχόμενη εξοικονόμηση δαπάνης στην περίπτωση που διεξαχθούν τα
ταχύρρυθμα προγράμματα κατάρτισης για ξεναγούς λιγότερες από τρείς φορές
ανά έτος. (άρθρο 39)
11
189
II. Επί του κρατικού προϋπολογισμού και των προϋπολογισμών
φορέων της Γενικής Κυβέρνησης
1. Απώλεια εσόδων από την:
– απαλλαγή από κάθε φόρο, τέλος, εισφορά, αμοιβή ή δικαίωμα υπέρ του
Δημοσίου ή οποιουδήποτε τρίτου της παραχώρησης της χρήσης, διοίκησης,
διαχείρισης, εκμετάλλευσης και αξιοποίησης των περιουσιακών στοιχείων
στην Ι.Π.Ε. (άρθρο 15) Στην περίπτωση που η εν λόγω Εταιρεία ενταχθεί στο
Μητρώο Φορέων Γενικής Κυβέρνησης το δημοσιονομικό αποτέλεσμα είναι
ουδέτερο.
– κατάργηση του όρου της τήρησης των γενικών διατάξεων περί
φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας για είσπραξη χρημάτων, όσον
αφορά στα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται από το Υπουργείο Τουρισμού
για την αποπληρωμή των παρόχων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα του
Υπουργείου Τουρισμού «Τουρισμός για όλους» για το έτος 2021. (άρθρο 58)
2. Ετήσια αύξηση εσόδων από την απόδοση στον οικείο φορέα του
Δημοσίου, ποσοστού επί του τιμήματος ή επί των κάθε είδους αποδόσεων που
εισπράττει η Ι.Π.Ε. από την αξιοποίηση περιουσιακών δικαιωμάτων του
Δημοσίου. (άρθρα 16 και 24)
Στην περίπτωση που η εν λόγω Εταιρεία ενταχθεί στο Μητρώο Φορέων
Γενικής Κυβέρνησης το δημοσιονομικό αποτέλεσμα είναι ουδέτερο.
III. Επί των προϋπολογισμών των ο.τ.α. α΄ και β΄ βαθμού (φορείς
Γενικής Κυβέρνησης) κατά περίπτωση
1. Δαπάνη από την κατάρτιση και υλοποίηση προγραμμάτων τουριστικής
προβολής που υλοποιούν οι ο.τ.α. είτε μόνοι τους είτε με φορείς του ιδιωτικού
τομέα, το ύψος της οποίας εξαρτάται από πραγματικά περιστατικά
(προϋπολογισμός προγραμμάτων, συμφωνίες μεταξύ αντισυμβαλλομένων).
(άρθρο 57)
2. Ενδεχόμενη δαπάνη από τη δυνατότητα συμμετοχής των ο.τ.α. στη
χρηματοδότηση προγραμμάτων συνδιαφήμισης που υλοποιούνται σε
συνεργασία με εξειδικευμένους τουριστικούς οργανισμούς, πράκτορες και
αεροπορικές εταιρίες. (άρθρο 5)
3. Ετήσια αύξηση των εσόδων, από την καταβολή τέλους διαφήμισης, από
τους ιδιοκτήτες ειδικών τουριστικών λεωφορείων δημόσιας χρήσης, ανοιχτού
τύπου, αστικής περιήγησης πόλεων. (άρθρο 29)
4. Ετήσια αύξηση εσόδων από την απόδοση στον οικείο Δήμο, ποσοστού
επί του τιμήματος ή επί των κάθε είδους αποδόσεων που εισπράττει η Ι.Π.Ε.
από την αξιοποίηση περιουσιακών δικαιωμάτων των ο.τ.α. (άρθρα 16 και 24)
12
190
Στην περίπτωση που η εν λόγω Εταιρεία ενταχθεί στο Μητρώο Φορέων
Γενικής Κυβέρνησης το δημοσιονομικό αποτέλεσμα είναι ουδέτερο.
IV. Επί του προϋπολογισμού του Ε.Ο.Τ. (φορέας Γενικής Κυβέρνησης)
1. Ετήσια δαπάνη για την παροχή ιδιωτικής ιατροφαρμακευτικής και
νοσοκομειακής ασφάλισης στους υπαλλήλους του Ε.Ο.Τ. και του Υπουργείου
Τουρισμού που μετατίθενται ή αποσπώνται σε Υπηρεσίες Εξωτερικού Ε.Ο.Τ.
κατά τα ως άνω καθώς και στα μέλη των οικογενειών τους. Η εν λόγω δαπάνη
δεν δύναται να προσδιοριστεί καθώς εξαρτάται από πραγματικά περιστατικά
(αριθμός δικαιούχων, κόστος εκάστου προγράμματος ασφάλισης). (άρθρο 42)
2. Ενδεχόμενη δαπάνη από τη δυνατότητα συμμετοχής του Ε.Ο.Τ. στη
χρηματοδότηση προγραμμάτων συνδιαφήμισης που υλοποιούνται σε
συνεργασία με εξειδικευμένους τουριστικούς οργανισμούς, πράκτορες και
αεροπορικές εταιρίες. (άρθρο 5)
3. Ενδεχόμενη απώλεια εσόδων από την πρόβλεψη περί μη προσκόμισης
ισόποσης έντοκης εγγυητικής επιστολής του αναδόχου, όταν ο Ε.Ο.Τ.
προκαταβάλει δαπάνες εκθεσιακών και άλλων χώρων και εν γένει δαπάνες
προβολής στο πλαίσιο εκθέσεων και παρεμφερών εκδηλώσεων που
συμμετέχει, σε περίπτωση μη καταβολής από τον ανάδοχο των ανωτέρω
δαπανών που προκαταβλήθηκαν από τον Ε.Ο.Τ. (άρθρο 56)
4. Αύξηση εσόδων λόγω της καταβολής των προβλεπόμενων παραβόλων
από τα κέντρα αναζωογόνησης, των οποίων η λειτουργία συνδυάζεται με κύρια
τουριστικά καταλύματα ή με εγκαταστάσεις ιαματικού τουρισμού ή με
σύνθετα τουριστικά καταλύματα ή με Περιοχές Ολοκληρωμένης Τουριστικής
Ανάπτυξης και τα οποία αιτούνται τη χορήγηση του ειδικού σήματος
λειτουργίας που προβλέπεται στην κείμενη νομοθεσία, σύμφωνα με την
προτεινόμενη ρύθμιση. (άρθρο 47)
V. Επί του προϋπολογισμού του ν.π.δ.δ. «Ελληνικό Κτηματολόγιο»
(φορέας Γενικής Κυβέρνησης)
Ενδεχόμενη αύξηση εσόδων σε περίπτωση εγγραφής εμπραγμάτων
δικαιωμάτων και δικαιωμάτων μακροχρόνιας μίσθωσης που αποκτώνται επί
των τουριστικών επιπλωμένων κατοικιών στα βιβλία μεταγραφών των
αρμόδιων κτηματολογικών γραφείων. (άρθρο 33)
VΙ. Πέραν των προαναφερόμενων οικονομικών αποτελεσμάτων,
προκαλούνται σε βάρος του προϋπολογισμού της εταιρείας Ι.Π.Ε., δαπάνες
από την κάλυψη των εξόδων της εν γένει λειτουργίας αυτής (π.χ. με τη σύναψη
συμβάσεων δανεισμού εργαζομένων) και επέρχονται έσοδα από την εκτέλεση
του έργου αυτής, τα οποία (οικονομικά αποτελέσματα) θα επηρεάσουν
13
191
ανάλογα το δημοσιονομικό αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης, εφόσον η
εταιρεία ενταχθεί στο Μητρώο Φορέων Γενικής Κυβέρνησης. (άρθρα 12-25)
Αθήνα, 10 Δεκεμβρίου 2021
ΕΛΑΒΑΝ ΓΝΩΣΗ
Ο ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ Ο ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ Η Γενική Διευθύντρια
ΥΠΟΥΡΓΟΣ
Θ. ΣΚΥΛΑΚΑΚΗΣ Α. ΠΕΤΡΑΛΙΑΣ Ιουλία Γ. Αρμάγου
14
ΕΙΣΗΓΗΤΕΣ ΤΜΗΜ/ΡΧΗΣ κ.α.α. Δ/ΝΤΡΙΑ
-12-2021 -12-2021 -12-2