ΕΠΙΚΑΙΡΗ ΕΡΩΤΗΣΗ

Του Περιφερειακού Συμβούλου :

Σκούρα Γεωργίου «Στερεά Υπεροχής»

Προς τον:

Περιφερειάρχη Στερεάς Ελλάδας κ. Φάνη Σπανό

ΘΕΜΑ: «Άμεση ανάγκη ανάδειξης και αξιοποίησης του ιστορικού χώρου των Θερμοπυλών»

Το 2020 αποτελεί μια χρονολογία ορόσημο για την ελληνική ιστορία καθώς συμπληρώνονται 2.500 χρόνια από την μάχη των Θερμοπυλών, μιας μάχης που επηρέασε καθοριστικά σε πολλαπλά επίπεδα την μετέπειτα ελληνική και παγκόσμια ιστορία αλλά και τον πολιτισμό. Οι Θερμοπύλες έγιναν το αιώνιο σύμβολο της θυσίας και του χρέους για την υπεράσπιση της πατρίδας και των μεγάλων ιδανικών της ελευθερίας, της αξιοπρέπειας και της Δημοκρατίας. Δεν ήταν, όμως μόνο, οι Λακεδαιμόνιοι. Ξεχωριστή μνεία αξίζει στους 700 Θεσπιείς οι οποίοι ισάξια και με το ίδιο ψυχικό σθένος έμειναν εκεί με την θέλησή τους.

Η τοποθεσία της μάχης έγινε σημείο αναφοράς για τον αρχαίο Ελληνικό κόσμο. Ένα στενό πέρασμα, που στο πιο στενό του σημείο, μπορούσε να περάσει μόνο ένα άρμα μεταξύ της απότομης οροσειράς του όρους Καλλιδρόμου και της θάλασσας του Μαλιακού κόλπου, αποτέλεσε διαχρονικά τόπο στρατηγικής σημασίας και πολεμικών συγκρούσεων. Σήμερα η περιοχή είναι εντελώς διαφορετική. Το στενό δεν είναι κοντά στην θάλασσα αλλά μερικά χιλιόμετρα προς το εσωτερικό, λόγω των προσχώσεων του Σπερχειού ποταμού και των παραποτάμων του, που το μετέτρεψαν σε μια τεράστια πεδιάδα πλάτους μερικών χιλιομέτρων. Η περιοχή ονομάστηκε έτσι επειδή ανάμεσα στις ελώδεις εκτάσεις της, ανάβλυζαν θερμές πηγές, εκεί ακριβώς που η μορφή του εδάφους σχημάτιζε πραγματικές στενές πύλες, από τις οποίες ήταν δυνατή η δίοδος από την βόρεια στην νότια Ελλάδα.

Μια περιοχή που είναι εντελώς ξεχασμένη τόσο από την Πολιτεία όσο και την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Αν εξαιρέσει κάποιος τις ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν το 1939 από το αρχαιολόγο Σ.Μαρινάτο, έκτοτε κανένας δεν ασχολήθηκε με τον συγκεκριμένο χώρο. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός, ότι από τότε έως σήμερα, δεν έχει διενεργηθεί ούτε μία αρχαιολογική ανασκαφή και δεν έχει υπάρξει ούτε μία περίπτωση ανάδειξης ενός αρχαιολογικού ευρήματος. Η περιοχή παρουσιάζει μια απαράδεκτη εικόνα εγκατάλειψης αδιαφορίας και απαξίωσης, έχοντας μετατραπεί σε περιοχή χωρίς ταυτότητα που δεν αναδεικνύει το ιστορικό της φορτίο. Η επισκεψιμότητα είναι πολύ μικρή, εφόσον δεν υπάρχουν οι αναγκαίες υποδομές. Είναι απορίας άξιον τι εμπειρίες και τι γνώσεις μπορεί να προσφέρει σε κάποιον επισκέπτη; Χειρότερη δε, είναι η κατάσταση που επικρατεί στον χώρο της Αμφικτιονίας (Αρχαία Ανθήλη) που βρίσκεται κοντά στην περιοχή των Θερμοπυλών και τα τελευταία πέντε χρόνια είναι μη προσβάσιμη.

Έχοντας υπόψη τα παραπάνω και:

Επειδή υπάρχει άμεση ανάγκη να αναδειχθεί και να αξιοποιηθεί ο αρχαιολογικός χώρος των Θερμοπυλών και να γίνουν άμεσα επισκέψιμα το πεδίο μάχης (το μεσαίο στενό ή η μεσαία πύλη), το Φωκικό τείχος που αποτελεί μνημείο παγκόσμιας σημασίας και ο λόφος του κολονού, ο μικρός λόφος που έλαβε χώρα η τελική φάση της μάχης το 480 π.Χ.

Επειδή το Υπ. Πολιτισμού δεν έχει στις προτεραιότητές του, την ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου των Θερμοπυλών και την υλοποίηση ενός σημαντικού έργου πολιτισμού, παρά μόνο βελτιωτικές παρεμβάσεις ανάπλασης σε συγκεκριμένους χώρους, μόνο για τις εκδηλώσεις συμπλήρωσης των 2.500 ετών.

Επειδή ο συγκεκριμένος χώρος αποτελεί κομμάτι της ιστορίας μας, του πολιτισμού μας και της ταυτότητάς μας.

Επειδή τα έργα Πολιτισμού έχουν μια τεράστια αναπτυξιακή δυναμική και αποτελούν οικονομικά μεγέθη που συμβάλλουν καθοριστικά στην τουριστική ανάπτυξη και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του πολίτη.

Επειδή η περιοχή των Θερμοπυλών, με εφόδιο την ιστορική της κληρονομιά μπορεί και πρέπει να πρωταγωνιστήσει στον τομέα του πολιτισμού και όχι να αποτελεί ουραγό.

Επειδή η Περιφέρεια δεν έχει αναλάβει καμιά πρωτοβουλία για να συσταθεί ομάδα ειδικών επιστημόνων, προκειμένου να μελετήσει και να προτείνει σχέδιο προστασίας, συντήρησης και ανάδειξης του χώρου.

Επειδή οι ιαματικές πηγές της περιοχής Θερμοπυλών-Καλλιδρόμου έχουν μεταβιβαστεί από το έτος 2013 στο ΤΑΙΠΕΔ Α.Ε. και προωθείται η πώλησή τους από το 2018 με ταυτόχρονη μεθόδευση κατακερματισμού του αρχαιολογικού χώρου και αλλαγή χρήσης.

Ερωτάστε κ. Περιφερειάρχη

Έχετε εντάξει στο ΕΣΠΑ Στερεάς Ελλάδας 2014-2020 το έργο της ανάδειξης του αρχαιολογικού χώρου των Θερμοπυλών ή την δημιουργία ενός «Αρχαιολογικού Πάρκου» που στην πραγματικότητα θα είναι ένα «υπαίθριο μουσείο», θα περιλαμβάνει τα αρχαιολογικά κατάλοιπα, ένα κέντρο υποδοχής και εξυπηρέτησης των επισκεπτών καθώς και την οργάνωση ενός δικτύου διαδρομών, όπου μαζί με τις ιαματικές πηγές θα αποτελεί διαχρονικά το αποτελεσματικότερο μέσο προβολής τόσο των ίδιων των μνημείων όσο και του φυσικού τους τοπίου. Αυτό θα μπορούσε να ονομαστεί «Αρχαιολογικό Πάρκο Θερμοπυλών». Ίσως είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος προστασίας των αρχαιολογικών καταλοίπων, έως ότου καταστεί δυνατή η αρχαιολογική ανασκαφή. Ακόμη εκτός των παραπάνω, μπορεί να υπάρξει και ειδικός διαμορφωμένος χώρος παρακολούθησης των ανασκαφικών εργασιών από τους επισκέπτες. Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση του έργου (έπρεπε να έχει ξεκινήσει δεκαετίες πριν) θα πρέπει να είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας όλων των εμπλεκόμενων φορέων (Υπ. Πολιτισμού, Περιφέρειας, Δήμου Λαμιέων και Εφορείας Αρχαιοτήτων Φθιώτιδας-Ευρυτανίας). Επιπλέον το Αρχαιολογικό Πάρκο θα συνδεθεί με την σύγχρονη ζωή των κατοίκων της περιοχής, προς όφελος της τοπικής κοινωνίας και της τουριστικής ανάπτυξης;

Σε τι ενέργειες θα προβείτε, ώστε σε συνεργασία με το Υπ. Πολιτισμού να αρχίσει μια συστηματική αρχαιολογική έρευνα να γίνει τοπογράφηση της περιοχής, να σημανθεί ο χώρος του πεδίου μάχης και να αποκαλυφθεί σε όλη του την έκταση ο αρχαιολογικός χώρος αλλά και να καταστεί επισκέψιμος για το κοινό;

Ποια η θέση της Περιφερειακής Αρχής, σχετικά με την κατάτμηση της περιοχής και την προσπάθεια πώλησης των ιαματικών πηγών που βρίσκονται εντός κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου, από το ΤΑΙΠΕΔ;

Γιατί δεν κατατέθηκε συγκεκριμένη πρόταση από την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας να ενταχθεί η ναυμαχία του Αρτεμισίου η οποία συνδέεται άμεσα με την μάχη των Θερμοπυλών (πιθανότατα έγινε την ίδια μέρα), στον εορτασμό των 2.500 χρόνων, έτσι ώστε να γίνει ευρύτερα γνωστή η συνεισφορά της Εύβοιας στην αμυντική γραμμή της περσικής εισβολής;

Οι υπογράφοντες Περιφερειακοί Σύμβουλοι

Αναγνωστάκης Δημήτριος

Παρασκευάς Δρόσος

Μελισσάρης Ιωάννης

Λάμπου Σπυρίδων

Σκούρας Γεώργιος

Ακριώτου Θεοδώρα

Μπερμέρης Μωυσής