Τους τελευταίους δύσκολους μήνες η ελληνική κοινωνία συνειδητοποίησε ότι πάνω από το 20% του εθνικού εισοδήματος προέρχεται από τον τουρισμό. Από το 1970 υπήρξε συνεχής ανάπτυξη του παραθεριστικού τουρισμού. Οι επιτυχημένες προσπάθειες, κυρίως του ιδιωτικού τομέα, εξασφάλισαν την αύξησή του. Το 2019, 30 εκατομμύρια επισκέπτες μάς προτίμησαν, ενώ η πολιτεία παρείχε ελάχιστη υποστήριξη. Είχε έως τότε αποθαρρύνει την ανάπτυξη μεγάλων σύνθετων μονάδων. Αρκείτο στο να ανακοινώνει προγράμματα εναλλακτικών μορφών τουρισμού χωρίς να εξασφαλίζει την υποστήριξη για την ανάπτυξή τους. Να μην ξεχνάμε την επαναλαμβανόμενη διαβεβαίωση ότι «δεν θα επιτρέψουμε να γίνουν οι Ελληνες τα γκαρσόνια της Ευρώπης».

Η πολιτεία ενδιαφέρθηκε κυρίως για την εισροή συναλλάγματος. Δεν αναγνώρισε τη σημασία δημιουργίας θέσεων εργασίας, ούτε περιφερειακής ανάπτυξης, που ενισχύει την παραμονή των πληθυσμών στον τόπο τους.

Η κρίση που ζούμε, η αγωνία της επιβίωσης χιλιάδων Ελλήνων, προβάλλει την ανάγκη να καταγράψουμε και μερικά ακόμα εμπόδια στην ανάπτυξη. Από το 1974 έως το 2019 ο τουρισμός βρέθηκε υπό την εναλλάξ εποπτεία δέκα υπουργείων, τριάντα υπουργών ή υφυπουργών και πλέον των σαράντα γενικών γραμματέων. Μέσος όρος παραμονής γενικών γραμματέων, μικρότερος του έτους. Η έλλειψη συνέχειας αποτέλεσε καθοριστικό αρνητικό παράγοντα της ανάπτυξης και ολοκλήρωσης μακροχρόνιου προγραμματισμού. Είναι αξιοθαύμαστη η προσπάθεια των μόνιμων στελεχών του ΕΟΤ για την εξέλιξη του έργου τους.

Η αρνητική εικόνα γειτονικών μας κρατών τα τελευταία τρία χρόνια οδήγησε κυρίως τους Ευρωπαίους και Αμερικανούς επισκέπτες να επιλέξουν την Ελλάδα ως παραθεριστικό προορισμό. Είναι σαφές ότι η επιτυχία των 30 εκατομμυρίων επισκεπτών είναι συγκυριακή. Και ότι μόνο η αναβάθμιση των υποδομών, των υπηρεσιών και η δημιουργία σύγχρονης και επιτυχημένης προβολής θα εδραιώσουν την επισκεψιμότητα του τόπου μας. Το επιβεβαιώνουν μετρήσιμες παράμετροι.

Με την επιτυχημένη διαχείριση της κρίσης της πανδημίας δημιουργείται μια μοναδική ευκαιρία. Οι ανεκμετάλλευτες δυνατότητες που προσφέρει η Ελλάδα μπορούν να μετατραπούν σε μαγνήτη επίσκεψης πολλών ομάδων που θα καλύπτουν στον τόπο μας τα ενδιαφέροντά τους και την ανάγκη τους για ποιότητα ζωής. Ο περιορισμός του χώρου δεν μου επιτρέπει να αριθμήσω τις μέχρι στιγμής χαμένες ευκαιρίες και δυνατότητες, όπως συνεδριακό κέντρο 10.000 ατόμων, αθλητικός τουρισμός δώδεκα μηνών, ολυμπιακές εγκαταστάσεις, ιαματικός τουρισμός κ.ά.

Θα περιοριστώ μόνο στην Αθήνα και στην Αττική ως προορισμό που καλύπτει τις προϋποθέσεις για ευχάριστη παραμονή από Νοέμβριο έως Απρίλιο. Ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε την επιδίωξη της επιμήκυνσης της τουριστικής περιόδου και την αύξηση του χρόνου παραμονής των επισκεπτών. Οι επιπτώσεις της πανδημίας καθιστούν επιτακτική ανάγκη αυτή την προσπάθεια. Κάθε ευρώ, κάθε αμειβόμενη ώρα εργασίας στον τομέα του τουρισμού είναι πολύτιμη, καθώς προσφέρει εισόδημα επιβίωσης σε χιλιάδες οικογένειες και αναγκαία υποστήριξη του εξουθενωμένου πληθυσμού. Ενα εμβόλιο ελπίδας.

Η οργάνωση του τουρισμού της Αθήνας σε δωδεκάμηνη βάση θα έχει γρήγορο αποτέλεσμα. Μεταξύ Νοεμβρίου και Απριλίου κυρίως, η τρίτη γενιά αισθάνεται την ανάγκη να εγκαταλείψει τους γκρίζους ουρανούς και το κρύο και να απολαύσει το σχεδόν θεραπευτικό κλίμα της Μεσογείου. Υπάρχουν το ανανεωμένο ξενοδοχειακό δυναμικό, η σχετικά καλή βασική υποδομή και ο πολιτιστικός πυρήνας ενδιαφέροντος.

Για την παραμονή εβδομάδας και πλέον, όμως, δεν αρκούν όσα προσφέρουμε. Χρειάζεται συγχρόνως να προστεθούν ελκυστικές δυνατότητες δημιουργικής ενασχόλησης του επισκέπτη κατά την παρατεταμένη παραμονή του. Βεβαιώνω ότι υπάρχουν πάρα πολλές. Πρέπει το γρηγορότερο να καταγραφούν και να αρχίσουν να πραγματοποιούνται στις αρχές του 2021.

Η Αττική προσφέρει πολλές δυνατότητες απασχόλησης, π.χ. γκολφ, τένις, ιστιοπλοΐα, εκδρομές, περιπάτους, κολύμπι, πεζοπορίες κ.λπ. Είμαι σίγουρος ότι στον ΕΟΤ υπάρχουν άπειρες μελέτες που έχουν καταγράψει τι προσφέρουν οι πόλεις που επιτυχημένα έχουν δωδεκάμηνο τουρισμό. Μια μικρή ομάδα μπορεί σύντομα να συγκεντρώσει τις δυνατότητες που είναι εφικτές. Να αξιολογήσει τον χρόνο πραγματοποίησής τους, για να ληφθούν γρήγορα αποφάσεις. Συγχρόνως να αρχίσει η προβολή της Αθήνας και της Αττικής με βάση το ευεργετικό, μοναδικό αττικό κλίμα και φως. Οι προϋποθέσεις υπάρχουν ώστε αυτόν τον χειμώνα να αλλάξει η εικόνα της Αθήνας ως προορισμού.

Ο Δήμος Αθηναίων έχει ανακοινώσει ότι σχεδιάζει πολλές μικρές και μεγάλες παρεμβάσεις, ώστε να αναβαθμιστεί ουσιαστικά η ποιότητα ζωής στο κέντρο της Αθήνας. Θα είναι πολύ αποτελεσματικό να γίνουν βελτιώσεις άμεσα, ώστε να προβληθεί η φιλική, λειτουργική και ασφαλής εικόνα της πόλεως. Η καλύτερη εικόνα της Αθήνας θα βελτιώσει και τη διάθεση και συμπεριφορά των κατοίκων. Θα δημιουργηθεί και πάλι η θετική και φιλόξενη ατμόσφαιρα που τόσο απολαμβάνουν και χαίρονται οι ξένοι. Η Αθήνα θα γίνει πόλος έλξης επισκεπτών για πολύμηνη παραμονή.

Η προετοιμασία των Ολυμπιακών Αγώνων βεβαιώνει ότι υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις για την επιτυχία της Μεγάλης Πρόκλησης. Χρειάζεται μια ομάδα ικανών και αποφασισμένων ανθρώπων. Είναι η εποχή των υπερβάσεων. Μπορούμε να επιτύχουμε τα πάντα, αρκεί να υπάρχει ξεκάθαρος στόχος και θέληση.

* O κ. Απόστολος Θ. Δοξιάδης είναι πρώην πρόεδρος Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού (ΕΟΤ), πρώην πρόεδρος Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδας.